2. MODELE BIZNESOWE DLA GOSPODARKI CYRKULARNEJ

Model biznesowy gospodarki cyrkularnej (CEBM) umożliwia regenerację ograniczonych zasobów naturalnych i chroni produkty, komponenty i materiały przed degradacją. Pomimo tego, że powstało już wiele systemów tego typu, wszystkie one skupiają się na sposobach przedłużenia życia produktów, ich współdzieleniu lub dematerializacji. Przedstawimy siedem modeli biznesowych, które są zgodne z wytycznymi Komisji Europejskiej, a także badaniami i propozycją projektu UE R2 π.

• Surowce cyrkularne

Na etapie produkcji w cyklu gospodarki cyrkularnej możemy znaleźć model surowców cyrkularnych. Polega on na oparciu produkcji na surowcach cyrkularnych, czyli takich, które mogą być wykorzystane w obiegu zamkniętym. Innymi słowy, takich surowcach, które podlegają recyklingowi lub są odnawialne i jednocześnie mogą być przywrócone do obiegu technicznego lub biologicznego. Przykładem takiego modelu jest wirtualizacja, czyli zastąpienie realnego produktu i usługi produktem lub usługą wirtualną dostępną w sieci.

• Odzysk produktów ubocznych

Odzysk produktów ubocznych to model biznesowy, w którym pozostałości lub produkty wtórne z jednego procesu (lub łańcucha wartości) stają się wkładem do innego procesu (lub łańcucha wartości). Czyli to, co dla jednego producenta jest odpadem, dla innego może być cennym surowcem. Tworząc całe ekosystemy współpracujących w ten sposób firm, można nie tylko zmniejszyć ilość odpadów, ale także znacząco obniżyć koszty pozyskania surowców.

Źródło: https://pl.freepik.com/

• Modyfikacja

Ten sposób zarządzania dotyczy etapu produkcji i polega na przedłużeniu życia wyrobu poprzez jego modyfikację w drodze naprawy, odświeżenia lub poprawy estetyki. Dzięki temu wyrób jest taki sam jak nowy lub lepszy od nowego i uzyskuje się przedłużoną gwarancję użytkowania.

• Naprawa

Jest to kolejny przykład modelu na etapie produkcji w cyklu gospodarki cyrkularnej. Polega on na przedłużeniu życia produktu poprzez jego naprawę, odświeżenie lub poprawę estetyki, bez przedłużania gwarancji, ale bez modyfikacji produktu.

• Produkt jako usługa

W nowym modelu zamkniętego obiegu producent zapewnia konsumentowi stały dostęp do potrzebnej mu funkcjonalności, a nie do jednorazowego produktu. Produkt staje się usługą, a producenci towarów przyjmują rolę usługodawców. Produkty jako usługi mogą być sprzedawane na zasadzie subskrypcji, leasingu lub modelu pay-for-use. Efektywność jest ważniejsza od ilości, trwałość od jednorazowości. Prowadzi to do innowacji w zakresie przedłużania życia produktów i ich odzyskiwania.

• Dostęp

Tzw. „Dostęp” to model biznesowy, który może być wdrożony na etapie użytkowania w cyklu gospodarki cyrkularnej. Polega on na zapewnieniu użytkownikowi końcowemu dostępu do produktu/zasobu zamiast posiadania go na własność. Klasycznym przykładem zastosowania tego modelu są wypożyczalnie – od bibliotek po wypożyczalnie samochodów. W wersji wirtualnej odpowiadają one platformom internetowym, które oferują wirtualne produkty – takie jak wypożyczalnie e-booków czy serwisy streamingowe filmów i seriali lub muzyki (jak Spotify czy Tidal). Użytkownik może korzystać z dostępnych tam produktów i zasobów bezpłatnie lub za opłatą, ale nie może być ich właścicielem. Innym zastosowaniem tego modelu są także platformy współdzielenia. Konsumenci mogą wypożyczać, udostępniać, wymieniać lub pożyczać swoje dobra. W ten sposób zarabiają lub oszczędzają pieniądze. Do znanych platform współdzielenia należą BlaBlaCar czy AirBnB.

• Recykling surowców

Recykling surowców to model biznesowy, dzięki któremu można zmaksymalizować wartość ekonomiczną każdego wyprodukowanego przedmiotu, a jednocześnie wydłuża się cykl życia surowca. Model ten może być realizowany na etapie końca życia w cyklu gospodarki cyrkularnej. Polega on na odzyskiwaniu zużytych materiałów lub produktów w celu wykorzystania ich w nowych produktach, procesach lub łańcuchach wartości.